Het vaktijdschrift van de Vereniging voor Kinder- en Jeugdspsychotherapie verschijnt enkele malen per jaar onder verantwoordelijkheid van de redactie; 2024 is de eenenvijfstigste jaargang. Bijdragen die voldoen aan de auteursrichtlijnen zijn welkom bij het redactiesecretariaat (redactie@vkjp.nl).
x250-75.png)
Ooit zei één van mijn leermeesters over een idee voor een onderzoeksartikel zoiets tegen me als: ‘Prachtig idee, schrijf het op, en stuur het naar een journal!’ Want, zo voegde hij eraan toe: ‘Als je het niet publiceert, bestaat het niet.’ Vele jaren later helpt deze gevleu gelde uitspraak mij nog steeds.
Ooit zei één van mijn leermeesters over een idee voor een onderzoeksartikel zoiets tegen me als: ‘Prachtig idee, schrijf het op, en stuur het naar een journal!’ Want, zo voegde hij eraan toe: ‘Als je het niet publiceert, bestaat het niet.’ Vele jaren later helpt deze gevleu gelde uitspraak mij nog steeds.
Therapietrouw is belangrijk voor het welslagen van een behandeling. Er zijn verschillende drempels voor de toeleiding van vluchtelingen naar de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Dit geldt mogelijk ook voor de therapietrouw. Huidig onderzoek is uitgevoerd om inzicht te verkrijgen in de mate van therapietrouw van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) en de mogelijke gevolgen van therapietrouw op het effect van de behandeling bij de speciaal op amv’s gerichte, traumageïnformeerde interventie Veerkracht. Aan het onderzoek hebben 41 amv’s afkomstig uit Eritrea, Syrië en Afghanistan deelgenomen. Ze hadden allen psychische klachten. De PTSS- en depressiesymptomen werden uitgevraagd middels de CRIES-13 en de PHQ-9. Therapietrouw is aan de hand van een programma-integriteitsvragenlijst beoordeeld met een nieuw ontworpen beoordelingsmodel. De amv’s scoorden voor aanvang van de interventie hoog op PTSS en depressie. De resultaten van het onderzoek laten zien dat amv’s hoge therapietrouw hebben bij de interventie Veerkracht. De interventie gaat gepaard met een significante en klinisch relevante afname van PTSS-klachten, en een afname van depressiesymptomen, maar die is niet (klinisch) signi ficant en geldt niet voor alle jongeren. Vijf jongeren lieten een toename in depressieve symptomen zien. Veerkracht lijkt een goede interventie voor amv’s. Een beperking van het onderzoek is dat de amv’s niet (voldoende) bereikt lijken te worden: slechts de helft van de 61 opgegeven jongeren heeft daadwerkelijk deelgenomen. Meerdere jongeren en behandelaren hebben opgemerkt dat de jongeren de emotionele en cognitieve inspanning van de behandeling zwaar vinden. Het toevoegen van bewegen zou een motiverend en steunend element voor deze jongeren kunnen zijn.
Een effectieve behandeling voor adolescenten met een borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS) in ontwikkeling, is van groot belang omdat dit stagnatie in de latere ontwikkeling kan voorkomen. Onderzoek naar de poliklinische behandeling voor deze doelgroep is echter schaars. Dit onderzoek levert daaraan een bijdrage. Mentaliseren bevorderende therapie voor adolescenten (MBT-A) wordt beschouwd als een bewezen effectieve interventie. In dit artikel wordt het behandelresultaat van MBT-A bij adolescenten met een BPS beschreven, alsmede veranderingen in mentaliserend vermogen, klachtbeleving, kwaliteit van leven en de therapeutische relatie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van voor-, na- en follow-upmetingen en van een multiple single case design met wekelijkse meetmomenten. In de onderzoeksgroep was, na inzet van MBT-A, een verbetering te zien van het mentaliserend vermogen direct na de behandeling. Enkele weken na de inzet van behandeling werd er een afname van internaliserende klachten en verbetering van de kwaliteit van leven op het gebied van psychologisch welbevinden en school gevonden. Verder werd een negatieve samenhang gevonden tussen effectief mentaliseren (minder hypomentaliseren) en de klachtbe leving, en een positieve samenhang tussen mentaliseren en de kwaliteit van leven. Een samenhang tussen de therapeutische relatie en het mentaliseren werd in dit onderzoek niet gevonden. Omdat meerdere factoren een rol kunnen spelen in de gevonden resultaten moet er zorgvuldig omgegaan worden met de interpretatie ervan. Wel geeft dit onderzoek een indicatie voor onderzoek op grotere schaal (bijvoorbeeld met een multiple baseline design), waaruit steviger naar voren zou kunnen komen wat de effecten van deze therapie zijn. Voordeel van de wijze waarop dit onderzoek is vormgegeven, is dat het de resultaten van een behandeling van een complexe jonge doelgroep weergeeft, in een weerbarstige klinische praktijk, waarmee dit het dagelijks werken representeert. Trefwoorden: mentaliserend vermogen, klachtbeleving, kwaliteit van leven, therapeutische relatie, mentaliseren bevorderende therapie voor adolescenten (MBT-A).
Hoewel psychische problematiek vaak clustert in gezinnen, vindt ggz-behandeling van kinderen en ouders meestal los van elkaar plaats. Binnen iHub, een instelling voor jeugdhulp, jeugd-ggz en speciaal onderwijs, worden, indien geïndiceerd, vanuit één team kind én ouder in samenhang behandeld. Om deze zogenoemde Familiepoli te optimaliseren zijn in dit onderzoek de perspectieven van kinderen en hun ouders op de Familiepoli in beeld gebracht. Door middel van semigestructureerde interviews zijn er in totaal twaalf ouders en vijf kinderen bevraagd over hun ervaringen. De data zijn door middel van deduc tieve, thematische analyse geanalyseerd. Uit de resultaten blijkt dat kinderen en hun ouders een geïnte greerde ggz-behandeling van meerwaarde vinden. Ouders geven aan het vanzelfsprekend te vinden dat problematiek bij gezinsleden in samenhang wordt onderzocht en behandeld. De relatie van het behandelteam van het kind met de ouder werkt drempelverlagend voor de start van ouderbehandeling. Ook gaven participanten aan dat er zorgvuldig wordt omgegaan met screening, privacy, communicatie en verslaglegging. Hoe de behandeltrajecten van het kind en de ouder inhoudelijk met elkaar samen hangen, wordt niet altijd als duidelijk ervaren. Behandelaren zouden bij de start en de evaluatie meer aandacht kunnen geven aan het Familiepoli-werkplan met daarin het integratieve beeld en de op elkaar afgestemde behandeldoelen. Hierbij zouden behandelaren de nadruk kunnen leggen op beschermende factoren, zoals de individuele en gezinsveerkracht.
Exemplaren ouder dan 2006 kunnen per mail worden aangevraagd via redactie@vkjp.nl .
x150-75.jpg)
