Inleiding

Sinds 2004 bestaat de website www.pratenonline.nl, voor hulp aan jongeren tussen 12 en 22 jaar die kampen met depressieve klachten. Het initiatief voor deze site werd genomen door de Stichting Tieners on Line, omdat veel jongeren die psychische hulp nodig hebben, niet de stap zetten naar live hulpverlening. Hoewel er effectieve behandelingen beschikbaar zijn, krijgen veel jongeren die niet - omdat ze zelf niet willen, uit angst voor stigmatisering binnen de peergroup, omdat hun ouders of hulpverleners de symptomen niet herkennen, of door hiaten in de jeugdzorg. Schattingen naar onderbehandeling lopen op tot 70% (NIMH, in Trimbos-instituut 2006).

     PratenOnline richt zich juist op deze groep. Immers, het staat vast dat een vroege interventie leidt tot minder ernstige klachten en een grotere kans op herstel (Visiedocument, 2007). Om hen te bereiken lag de keuze voor internet voor de hand: hét medium waar jongeren zoeken naar antwoorden op hun vragen, van welke aard dan ook. Internet is onder jongeren (15-24 jaar) het meest gebruikte medium; 96% heeft toegang tot internet. Ze zijn bedreven in het gebruik van internet en ze voelen zich thuis bij het anonieme karakter ervan.

     Bij de oprichting van PratenOnline verwachtten we dat kosteloze, anonieme hulpverlening via internet in een behoefte van jongeren zou voorzien. Deze verwachting is ruimschoots bewaarheid. Gestart als particulier initiatief, en pionier op het gebied van online hulpverlening, werd PratenOnline al spoedig overgenomen door Jeugdriagg Noord Holland Zuid, met financiële hulp van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars.

     PratenOnline richt zich op alle Nederlandstalige jongeren van 12 tot 22 jaar die kampen met depressieve klachten, ongeacht hun opleiding of afkomst. De toegang tot de informatie en het forum is kosteloos en laagdrempelig. Als drempelscore voor toelating tot ‘chatten met een professional’ hanteren we de score van 17 op de Beck Depression Inventory / Short Form (BDI/SF) : een score van 17 of hoger duidt mogelijk op ernstige depressiviteit  (Beck, 1974; Furlanetto, 2005). Behalve leeftijd en BDI/SF-score zijn er geen andere in- of uitsluitcriteria. In dit artikel wordt de site beschreven, alsmede de resultaten van de geboden hulp.

 

Wat is PratenOnline?

De infopagina van de website opent met de volgende tekst:

 

Voor wie en wat 

PratenOnline.nl is een website voor jongeren tussen de 12 en 22 jaar. Je hoeft je niet zwaar down of depressief te voelen om op deze website terecht te komen, maar als je het wel bent, dan kunnen wij je misschien helpen met een online-chat. Of misschien ken jij wel mensen in je omgeving waarvan jij denkt dat ze iets aan onze site kunnen hebben?
We gaan niet eindeloos ouwehoeren, maar we gaan simpel kijken hoe we jouw problemen kunnen verlichten. En dat doen we door samen met jou naar oplossingen te zoeken, en naar je te luisteren via de chat.
Als je er achter bent gekomen dat je zwaar down en depressief bent, denk dan niet dat je een complete loser bent. Heel veel mensen hebben last van downgevoelens, maar hoe meer je ze verstopt, hoe zwaarder die rugzak wordt. Praten helpt! Chat die nare gevoelens je rugzak uit.

 

Tekstvak: Voor wie en wat PratenOnline.nl is een website voor jongeren tussen de 12 en 22 jaar. Je hoeft je niet zwaar down of depressief te voelen om op deze website terecht te komen, maar als je het wel bent, dan kunnen wij je misschien helpen met een online-chat. Of misschien ken jij wel mensen in je omgeving waarvan jij denkt dat ze iets aan onze site kunnen hebben? We gaan niet eindeloos ouwehoeren, maar we gaan simpel kijken hoe we jouw problemen kunnen verlichten. En dat doen we door samen met jou naar oplossingen te zoeken, en naar je te luisteren via de chat. Als je er achter bent gekomen dat je zwaar down en depressief bent, denk dan niet dat je een complete loser bent. Heel veel mensen hebben last van downgevoelens, maar hoe meer je ze verstopt, hoe zwaarder die rugzak wordt. Praten helpt! Chat die nare gevoelens je rugzak uit.

 

 

Voel jij je zwaar down?
Als je zwaar down, depressief bent, dan zie je het niet meer zitten. Niet zomaar voor een dagje, maar soms weken en maanden achter elkaar. Het liefst zou je als een st. Bernardshond op de bank liggen. Je voelt niks, je wilt niks en je doet bijna niks meer.  En alles wat je dan toch moet doen, daar zie je als een berg tegenop. Het lijkt dan wel alsof je een rugzak met je meesjouwt die veel te zwaar is geworden. Een rugzak vol met gevoelens, en er moet wat uit. Maar wat? Overbodige troep kan er waarschijnlijk wel uit, maar de waardevolle dingen die wil je vast wel bewaren. Heb je ook nodig, om je weer lekker te voelen. Om een idee te krijgen over jouw depressieve gevoelens, kun je de PratenOnline-test doen. Blijkt dat jouw rugzak veel te zwaar is? Meld je dan aan voor de online-chat, en praat die nare gevoelens je rugzak uit.

 

Hoe voel jij je eigenlijk?
De test ‘Hoe voel jij je eigenlijk?’ duurt niet langer dan vier minuten en bestaat uit dertien onderdelen. Deze test stelt GEEN diagnose, het vertelt je alleen hoe waarschijnlijk het is dat je zwaar down en depressief bent. Alle onderdelen van de test gaan over je gevoel. Hoe voel jij je eigenlijk de laatste tijd? Bij elk onderdeel kun je kiezen uit vier uitspraken, waarvan je er eentje aanklikt. Kies maar wat je gevoel je ingeeft. Als je alle onderdelen hebt ingevuld, komt daar een score uit. De score bepaalt in welke categorie jij zit. Ben je happy? Zit je in een dip? Ben je depri? Of ben je zwaar depri of zwaar down en depressief?

 

Tekstvak: Voel jij je zwaar down? Als je zwaar down, depressief bent, dan zie je het niet meer zitten. Niet zomaar voor een dagje, maar soms weken en maanden achter elkaar. Het liefst zou je als een st. Bernardshond op de bank liggen. Je voelt niks, je wilt niks en je doet bijna niks meer. En alles wat je dan toch moet doen, daar zie je als een berg tegenop. Het lijkt dan wel alsof je een rugzak met je meesjouwt die veel te zwaar is geworden. Een rugzak vol met gevoelens, en er moet wat uit. Maar wat? Overbodige troep kan er waarschijnlijk wel uit, maar de waardevolle dingen die wil je vast wel bewaren. Heb je ook nodig, om je weer lekker te voelen. Om een idee te krijgen over jouw depressieve gevoelens, kun je de PratenOnline-test doen. Blijkt dat jouw rugzak veel te zwaar is? Meld je dan aan voor de online-chat, en praat die nare gevoelens je rugzak uit. Hoe voel jij je eigenlijk? De test ‘Hoe voel jij je eigenlijk?’ duurt niet langer dan vier minuten en bestaat uit dertien onderdelen. Deze test stelt GEEN diagnose, het vertelt je alleen hoe waarschijnlijk het is dat je zwaar down en depressief bent. Alle onderdelen van de test gaan over je gevoel. Hoe voel jij je eigenlijk de laatste tijd? Bij elk onderdeel kun je kiezen uit vier uitspraken, waarvan je er eentje aanklikt. Kies maar wat je gevoel je ingeeft. Als je alle onderdelen hebt ingevuld, komt daar een score uit. De score bepaalt in welke categorie jij zit. Ben je happy? Zit je in een dip? Ben je depri? Of ben je zwaar depri of zwaar down en depressief? Als je vervolgens klikt op: ‘is de test iets voor jou’, dan lees je:

 

De website heeft jongeren het volgende te bieden:

-  Informatie over ‘wat kan helpen’: een selectie van films, boeken en gedichten die meer of minder direct gerelateerd zijn aan het thema van de site: somberheid en depressieve gevoelens.

-  Informatie over ‘wie kan helpen’: een overzicht van alle GGZ-instellingen voor adolescenten, gerangschikt naar provincie.

-  Links naar andere websites die relevant zijn voor deze doelgroep.

-  Een pagina ‘overweeg je zelfmoord’ waarin jongeren die zelfmoord overwegen aangemoedigd worden om eerst andere oplossingen te zoeken.

-  Het forum ‘dump & deel’. Op dit openbare, voor iedereen toegankelijke forum kunnen jongeren berichten plaatsen over verschillende onderwerpen (pesten, mishandeling, familie, eetproblemen, enz.). Het forum wordt dagelijks gecontroleerd op mogelijk ongewenste bezoekers resp. berichten.

-  De behandelmodule individuele chat. Chatten is het online versturen van berichten waarbij de verzender en de ontvanger op hetzelfde moment online (op internet) zijn en de berichten direct kunnen lezen en reacties kunnen uitwisselen. Verzender en ontvanger bevinden zich tegelijkertijd in de ‘chatroom’, een beveiligd onderdeel van de website dat alleen toegankelijk is via een inlognaam en wachtwoord.

 

PratenOnline werkt met zeven van de tien stappen van het E-mental health stepped care model van Riper e.a. (2007, p. 26): informatie, screening, advies op maat, zelfhulp, diagnostiek, kortdurende interventie, behandeling. Dit model onderscheidt de fases binnen de zorgketen, vanaf preventie via behandeling naar zorg. De behandelmodule (dat is de individuele chat)  is gebaseerd op de oplossingsgerichte therapie (Solution Focused Brief Therapy, SFBT). In een beperkt aantal sessies met steeds dezelfde hulpverlener wordt gewerkt aan het verminderen van de depressieve klachten.

 

De individuele chat

De jongere die zich aanmeldt bij de behandelmodule, moet eerst de BDI/SF invullen. De uitkomst van deze screening is geen diagnose, wel een mate van waarschijnlijkheid dat iemand depressieve klachten heeft. Bij lagere uitkomsten op deze vragenlijst krijgt de jongere automatisch bericht dat hij niet aan de module kan meedoen, en wat hij eventueel verder kan ondernemen. Bij een score vanaf 17 kan hij zich inschrijven middels een inlognaam en wachtwoord en krijgt hij onmiddellijk toegang tot een aanmeldformulier voor de online chat. Hij kan hierin een drietal voorkeurstijdstippen aangeven. De coördinator koppelt dit verzoek aan een van de circa twintig aan de site verbonden hulpverleners en maakt de eerste afspraak. De aanmeldingen worden zonder uitzondering gehonoreerd en er zijn geen wachtlijsten: een jongere kan altijd een chatafspraak maken op een door hem gewenst tijdstip, overdag, ’s avonds, in het weekend en op feestdagen. De communicatie vindt uitsluitend plaats binnen het beveiligde systeem van de website, de zogenoemde chatapplicatie van de site, waarmee anonimiteit en veiligheid maximaal gewaarborgd zijn. Aan het einde van een sessie van 45 tot 60 minuten kunnen cliënt en hulpverlener samen een vervolggesprek afspreken.

     Na afloop van iedere sessie krijgt de jongere automatisch de Session Rating Score-lijst (SRS) (Duncan & Miller, 2004) op zijn scherm. Hiermee kan hij zijn waardering op een viertal punten aangeven, elk op een schaal van 0 tot 10. De resultaten verschijnen direct in de mailbox van de hulpverlener. Zo krijgt deze onmiddellijk feedback op het zojuist gevoerde chatgesprek en kan hij daarop teruggrijpen bij de vervolgafspraak.

     Als de jongere en de hulpverlener het er beiden over eens zijn dat een sessie de laatste is geweest, als de serie dus wordt afgerond, dan krijgt hij, naast de SRS, eveneens een tweetal exitvragen voorgelegd: 1) voor hoeveel procent heb je het doel waarvoor je naar PratenOnline kwam, bereikt, en 2) is je situatie nu beter dan voordat je naar PratenOnline kwam (ja, nee, niet invullen). Tot slot krijgt de jongere ook weer de BDI/SF voorgelegd. Als de exitscore daartoe aanleiding geeft, wordt de jongere uitgenodigd voor vervolgsessies.

 

Methodiek Oplossingsgerichte Therapie

Oplossingsgerichte Therapie (OT) wordt uitgevoerd volgens het gestructureerde solution therapy model van Steve de Shazer en Insoo Kim Berg (De Shazer 1988; 1994) Tijdens de sessies focust de therapeut op doelen, uitzonderingen, op veranderingen die cliënten dikwijls ervaren tussen het moment van aanmelden en het moment van de eerste afspraak (‘pre-treatment changes’), en op diens eigen hulpbronnen. De therapeut stelt de vraag naar het doel met de wondervraag: ‘Stel, je ligt vannacht te slapen en er gebeurt een wonder. Het wonder is dat het probleem waarvoor je hier bent gekomen (voldoende) is opgelost. Maar je weet dat niet, want je sliep. Waaraan zul je morgenochtend als eerste merken dat je probleem is opgelost? Wat doe je dan anders? En wat nog meer? En wie zal als eerste aan jou merken dat er een wonder is gebeurd? Hoe zou die reageren? Hij bespreekt uitzonderingen en stelt schaalvragen. De therapeut gebruikt hierbij de taal van zijn cliënt waarbij hij tegelijkertijd beschrijvingen geeft in specifieke, kleine, positieve en interactionele termen: aanwezigheid van oplossingen liever dan afwezigheid van problemen; begin van iets nieuws liever dan het stoppen van iets bestaands. De therapeut heeft een respectvolle, niet-beschuldigende en coöperatieve houding, en werkt toe naar de doelen van zijn cliënt vanuit diens eigen referentiekader. Omdat het steeds de cliënt is die bepaalt wat nuttig en nodig is tijdens de sessies, zijn begrippen als weerstand of  gebrek aan motivatie niet aan de orde.

     Ook in de overige communicatie met de jongeren (over het maken van afspraken, het beantwoorden van vragen, de reacties van de moderator op het forum) maken de hulpverleners van PratenOnline steeds gebruik van de oplossingsgerichte benadering. (Zie voor een uitgebreide beschrijving van OT het inleidende artikel van Esther de Wolf, 2008; elders in dit nummer.)

     Na ongeveer drie kwartier chatten kan de therapeut een pauze nemen. Daarna of aan het einde van de sessie complimenteert hij de jongere met diens inzet, volharding, moed, e.d. en geeft hem waarschijnlijk enige suggesties mee voor de periode tot de volgende afspraak,  volgens de regels beschreven door De Shazer (1988). Deze suggesties zijn bedoeld om de jongere te focussen op het vinden van oplossingen en het bereiken van zijn doel. Deze suggesties zijn zeer divers en altijd op maat. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil je voorstellen om tussen nu en de volgende afspraak eens op te letten op wat er in je leven gebeurt dat je wilt dat blijft gebeuren? Of: ik ben benieuwd welke dingen jou vroeger hielpen en wat jou nu weer zou kunnen helpen, ik stel voor dat je daar de komende tijd eens over nadenkt? Zodat je me er de volgende keer over kunt vertellen.’ Bij afronding van de sessie laat hij de jongere besluiten of en wanneer een nieuwe afspraak nuttig kan zijn. Die houdt ook hierbij de regie.

 

Een chatsessie bij PratenOnline heeft vaak het volgende patroon (EBTA Treatment Manual, 2000):

     In de eerste sessie stelt de therapeut eerst de vraag  naar  doelen, bijvoorbeeld middels de  wondervraag of de ‘vier vragen voor elk gesprek’ (waar hoop je op, welk verschil zou dat maken, wat werkt al, wat zou de volgende stap zijn; Bannink, 2008) en gaat hierop door. Vervolgens stelt hij de schaalvraag van vooruitgang (op een schaal van 0 tot 10, waar 0 is hoe het met je ging toen je je aanmeldde bij Praten Online, en 10 waar je wilt uitkomen na je gesprekken hier, op welk getal zit je dan nu?) en gaat hierop door. Aan het eind van de sessie complimenteert hij cliënt: ‘tijdens onze chat raakte ik erg onder de indruk van hoe hard en hoe lang jij al werkt aan je problemen! Dat zal niet altijd gemakkelijk voor je zijn.  Je moet wel een echte doorzetter zijn, om het zo lang vol te houden… klopt dat?’

     In de tweede en volgende sessies begint de therapeut met de vraag ‘wat is er beter sinds de vorige keer’ en gaat hierop door. Ook nu weer stelt hij de schaalvraag van vooruitgang en gaat ook hierop door. Aan het eind maakt hij een compliment

     Tijdens de laatste sessie stelt de therapeut de vraag op de schaal van vertrouwen: ‘hoeveel vertrouwen heb je erin dat je voldoende op het goede spoor zit om weer zelf verder te kunnen? op een schaal van 0 tot 10. Na een uitgebreidere verkenning hiervan besluit hij samen met cliënt tot afronding, complimenteert hem en nodigt hem uit om terug te keren naar PratenOnline zodra hij dat nodig en nuttig vindt.

 

OT laat zich bij uitstek goed toepassen in een online setting, zoals de chat van PratenOnline, omdat onmiddellijk wordt gefocust op het doel waarvoor de cliënt zich heeft aangemeld. De hulpverlener en de jongere kunnen direct in conversatie over wat ertoe doet. Een uitgebreide anamnese, het invullen van vragenlijsten e.d., zijn niet nodig, en dat levert winst op in termen van tijd, (dus) van geld, en niet onbelangrijk: van de motivatie van de aanmelder. De online hulpverleners missen het face to face contact niet. Integendeel: het feit dat jongeren anoniem kunnen chatten maakt juist dat ze niet gehinderd worden door schaamte of verlegenheid, zoals in een live situatie het geval kan zijn. Hierdoor komen beide partijen sneller to the point.

 

Chatten in de praktijk

Bij PratenOnline is de gebruikelijke sessieduur gemiddeld drie kwartier tot een uur. Het oplossingsgerichte model impliceert dat elk chatgesprek tevens de laatste therapeutische chat kan zijn. De cliënt is immers degene die bepaalt of en wanneer de aangeboden chathulp voldoende is geweest. Zo komt het voor dat jongeren na een of twee chatgesprekken niet meer terugkeren voor een vervolgafspraak. Kennelijk was het hulpaanbod dan niet meer nodig of nuttig. Voor de circa 2.400 jongeren die chatten bij PratenOnline waren gemiddeld 2.7 chatgesprekken voldoende (gegevens dd. 1 mei 2008). Maandelijks vinden tussen 160 en 200 chatgesprekken plaats. Vanzelfsprekend chat de jongere steeds met dezelfde hulpverlener.

     De circa twintig hulpverleners die met de jongeren chatten werken ook in de reguliere GGZ. Voor het werk bij PratenOnline loggen ze in op hun woon- of hun werkplek. Dat kan overdag op werkdagen, maar ook in de (late) avonduren en in de weekenden en op feestdagen. Deze flexibele beschikbaarheid sluit naadloos aan bij de vraag van de jongeren. De hulpverleners zijn voor het merendeel GZ-psycho-logen en werken anders onder supervisie van een GZ-psycholoog. Allen zijn ervaren jeugdhulpverleners en geschoold in de methodiek van OT.

     Wie van een jongere een (tevredenheids-)score lager dan 7.0 (Session Rating Score) krijgt, wordt verzocht het chattranscript van die sessie ter feedback voor te leggen aan een van de coaches van PratenOnline. Wie in 80% van de hoogst scorende meest recente vijftien chatgesprekken lager dan een 8 (norm) scoort op de SRS, wordt verzocht aanvullende scholing te volgen. Als de resultaten daarna nog

niet aan de norm voldoen, wordt hun contract niet verlengd. Verder is het goed gebruik dat de hulpverleners per e-mail overleggen met hun collega’s.

 

Voorbeeld chatgesprek

Resultaten

Tussen november 2004 en mei 2008 telde PratenOnline 950.000 bezoekers (83% meisje, 17% jongen, 64% jonger dan 18 jaar, 36% ouder dan 18 jaar) – hoegenaamd zonder PR of reclame.  Op het forum werden ruim 110.000 berichten geplaatst.  In diezelfde periode deden ruim 18.000 personen de test, en voerden circa 2.400 jongeren chatgesprekken. Jongeren vinden de site vooral via hyperlinks op andere sites en via Google. Vanaf medio 2007 wordt aan de jongeren gevraagd uit welk

land hun biologische moeder komt; bij  circa 15% is dat een ander land dan Nederland of België (Vlaanderen).

     Uit de exitvragenlijst blijkt dat de jongeren tevreden zijn over het aanbod van de oplossingsgerichte chat; de chatgesprekken worden gemiddeld met een 8.3 gewaardeerd, gemeten volgens de Session Rating Scale (Duncan & Miller, 2004). Van de circa 2.400 chatters rondt slechts een klein gedeelte de chatgesprekken af na overleg met de hulpverlener, beantwoordt de exitvragen en vult de BDI/SF als posttest in. Van 241 jongeren (dus 10%) zijn pre- en posttestgegevens beschikbaar. Bij vergelijking van deze scores blijkt door middel van een gepaarde t-toets dat een significante afname in depressieve klachten plaatsvindt: pretest- (M=24.3, sd=5.29) en posttest- (M=14.9, sd=8.56) scores verschillen significant van elkaar: t (188) = 15.544, p < .001. Dit is een groot effect met Cohens d = 1.32. (Met dank aan drs W. Hoek,  VU/MC) Van de overige 2.160 chatters, die om welke reden dan ook hun chatgesprekken niet voortzetten, zijn weliswaar de Session Rating Scale gegevens bekend, maar we weten niet of hun klachten zijn verdwenen of verminderd (of toegenomen).

     Hoewel dus blijkt dat het verschil tussen de pre- en posttest een significante verbetering laat zien, kunnen we niet met zekerheid zeggen dat dit veroorzaakt wordt door de aangeboden interventie. Onze verwachting is wel dat de aangeboden interventie tot dit resultaat leidt. Uit de literatuur blijkt dat OT een effectieve behandelmethode is, die kan worden toegepast bij verschillende doelgroepen met verschillende soorten problematiek. Gingerich e.a. ( 2000) laat zien dat OT net zo effectief is in het verminderen van depressieve klachten als interpersoonlijke therapie, een reeds effectief bevonden behandeling. Stams en collega’s (2006) concluderen dat OT goede resultaten heeft, maar dat het effect niet groter is dan van andere gebruikelijke behandelingen. Wel stellen zij dat OT in minder tijd minder intensief therapeutencontact vergt.

     Om echter te kunnen spreken van een bewezen effectieve interventie zal nog een behoorlijke stap moeten worden gemaakt, waarvoor aanvullend onderzoek nodig is. PratenOnline is voornemens om, in samenwerking met het Trimbos-instituut, een randomized clinical trial uit te voeren. Een financieringsverzoek aan ZonMw is inmiddels in een vergevorderd stadium van honorering.

 

Plaats op het web

Op het internet zijn allerlei instellingen en organisaties actief die online ondersteuning aanbieden aan jongeren in psychische nood (Riper e.a., 2007). PratenOnline springt daar uit omdat het de volgende kenmerken in zich verenigt:

 

* PratenOnline maakt gebruik van de oplossingsgerichte benadering. Niet alleen bij  de chathulpverlening,  maar ook in de wijze waarop de chatcoördinator de jongeren bejegent in berichten en correspondentie, en in de wijze waarop de forummoderator het forum ‘dump & deel’ onderhoudt.

* PratenOnline is er voor jongeren vanaf 12 jaar.

* PratenOnline biedt individuele chat(s) met professionals.

* Bij PratenOnline kan een jongere (voor hem kosteloos) blijven chatten met dezelfde hulpverlener tot hij vindt dat hij zijn doel heeft bereikt.

* PratenOnline excludeert alleen bij een ondergrens op de BDI/SF

* Jongeren kunnen chatafspraken maken op tijdstippen die hén het beste uitkomen.

 

Toekomst

Het is van meet af aan de bedoeling geweest om online professionele hulp ook beschikbaar te stellen voor jongeren met andere klachten dan depressie. Nu PratenOnline een succes blijkt  voor depressieve jongeren, zijn de volgende ontwikkelingen in gang gezet:

 

* De site wordt aangepast om ook jongeren met angstklachten online (chat)hulp te kunnen bieden.

* Stichting BuitenAmstel Geestgronden ontwikkelt in samenwerking met Jeugdriagg   Noord Holland Zuid een nieuwe PratenOnline-versie voor cliënten vanaf 23 jaar.

* PratenOnline / Jeugdriagg Noord Holland Zuid ontwikkelt (in samenwerking met Tactus Verslavingszorg, CASA Nederland, en GripOnline; alle reeds gevestigde aanbieders van internetinterventies aan jeugd), het programma ‘CHOICE’, een geïntegreerd E-mental health aanbod waar jongeren op een veilige, vertrouwde en betrouwbare manier oplossingen op psychosociaal gebied kunnen vinden. Een gedeelte van de financiering van dit omvangrijke project is verworven doordat we de M&ICT prijsvraag  vierde ronde gewonnen hebben (www.m-ict.nl). Deze prijsvraag heeft als thema ‘alle kansen voor alle kinderen’ en als doel het bevorderen van een betere werking van de jeugdketen door goed gebruik van ICT. We wonnen de prijsvraag omdat we lieten zien hoe wij met behulp van bestaande ICT-toepassingen van de vier partners een bijdrage gaan leveren aan betere en effectievere ondersteuning van jongeren.

 

Conclusie

Begonnen als proefproject heeft PratenOnline haar bestaansrecht als online interventie voor jongeren met depressieve klachten bewezen; in bezoekersaantallen, in gebruikers van de individuele chat, in forumbezoekers, in tevredenheid van de jongeren. Ook de eerste uitkomsten van wetenschappelijke analyse zijn positief. Onderzoek naar de kwaliteit van de Nederlandstalige online suïcidepreventie geeft als resultaat dat er van de 23 onderzochte sites slechts zes voldoende werden bevonden. Daarvan kwam www.pratenonline.nl als  het meest volledig uit de bus  (Van Ballegooijen, 2007).

     De keuze voor OT blijkt de jongeren goed te bevallen. Ze zijn aangenaam verrast door de wijze waarop ze als gelijkwaardige partner bejegend worden: geen tijd-verlies door graven in verleden en heden, maar snel naar de kern van waarvoor de jongere komt, en samen op zoek naar de oplossing die de jongere zelf wenst en die hem past.

     Onze verwachting dat jongeren hulp voor hun psychische problemen zoeken, vinden en aanvaarden mits deze kosteloos, laagdrempelig en anoniem beschikbaar is, is ruimschoots uitgekomen. De beslissing om, met het internet als medium, therapeutische hulp aan te bieden aan deze jongeren, ligt inmiddels voor de hand, maar was vier jaar geleden innovatief.

 

Samenvatting

De website PratenOnline.nl heeft als doel jongeren met depressieve klachten op een laagdrempelige wijze te bereiken en ondersteuning te bieden. De jongeren vinden er kosteloos informatie, advies, hulpverlening en een forum. De hulpverlening vindt plaats binnen een beveiligde en anonieme chatroom, in een een-op-een situatie tussen hulpverlener en jongere. De hulpverlening vindt uitsluitend plaats volgens de methodiek van de oplossingsgerichte therapie. In de vier jaar van haar bestaan heeft PratenOnline aangetoond dat het in een lacune voorziet: jongeren die de drempel naar de reguliere GGZ (te) hoog vinden, melden zich wel bij PratenOnline en voelen zich na gemiddeld drie  chatgesprekken naar tevredenheid geholpen. Het verschil tussen entry- en exitscore op de depressietest laat een significante verbetering zien. Een RCT naar de effectiviteit van de aangeboden interventie is in voorbereiding.

 

Literatuur

Ballegooijen, W. van, Spijker, B.A.J. van & Kerkhof, A.J.F.M. (2007). De kwaliteit van online suïcidepreventie in Nederland en Vlaanderen in 2007 (Masterthese, VU/MC))

Berg, I.K., & Dolan, Y. (2002). De Praktijk van Oplossingen. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Bannink, FP, Oplossingsgericht in vier vragen, 2008. Niet gepubliceerd. Downloaden via www.solution-focused.nl

Beck, A., Rial, W., & Rickets, K. (1974). Short form of depression inventory. Psychological reports,  34, 84-86.

De Shazer, S. (1994). Words were originally magic. New York:  Norton & Co.

De Shazer, S., (1988) Clues, investigating solutions in brief therapy. New York: Norton & Co.

Duncan, B.L., & Miller, S.D. (2004). The heroic client, p.221, John Wiley & Sons Canada

EBTA Multicenter Research Project (2000). Research Protocol, Treatment Manual, Brugge: Korzybski Instituut.

Furlanetto, L.M., e.a. (2005). The validity of the Beck Depression Inventory-Short form. Journal of Affective Disorders, 5.

Gingerich, W.J., & Eisengart, S. (2000). Solution-Focused Brief Therapy: A Review of the Outcome Research. FamilyProcess,  39, 4, 477-498.

Riper, H., Smit, F., Zanden, R., van der, e.a. (2007). E-mental health : high tech, high touch, high trust. Utrecht: Trimbos-instituut.

Stams, G.J., Dekovic, M., Buist, K. & Vries, L. de (2006). Effectiviteit van oplossingsgerichte korte therapie: een meta-analyse. Gedragstherapie, 39, 81-94.

Trimbos-instituut (2007), Jaarverslag 2006, p. 56