Iedereen heeft een eigen verhaal

“Elke cliënt die in behandeling komt, heeft een verhaal dat door het te vertellen een nieuwe dimensie krijgt. Het verhaal wordt dan opnieuw beleefd en ook van nieuwe context voorzien. Maar ook wijzelf, als psychotherapeuten, hebben een eigen verhaal dat we meenemen in onze behandeling.”

Aldus Frank van der Horst, lid van de congrescommissie van de NVP (Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie) over het thema van het aanstaande congres: Verhalen over-leven. Op 9 december vindt deze ‘Dag van de psychotherapie’ plaats in de Amsterdamse Beurs van Berlage.

– Hoe is de titel ‘Verhalen over-leven’ tot stand gekomen?
Van der Horst: “Vrij snel na de Dag van de psychotherapie van vorig jaar, met als thema ‘Verkeerd verbonden’, is de congrescommissie aan de slag gegaan met een nieuw thema. Vanuit de narratieve psychotherapie is dit thema ontstaan, maar eigenlijk is het thema breder dan alleen deze stroming. Elke cliënt die in behandeling komt, heeft een verhaal, dat door het vertellen een nieuwe dimensie krijgt, maar ook wijzelf als psychotherapeuten hebben een eigen verhaal, dat wij meenemen in onze behandeling. Uiteraard staat dit verhaal niet centraal tijdens de therapie, maar het heeft wel invloed op de manier waarop we de therapie geven. Daarom is het ook voor de psychotherapeut belangrijk je eigen verhaal te kennen en hierbij stil te staan.”

Wetenschap en reflectie
De dag voorafgaand aan het congres, donderdag 8 december, verzorgt opleidingsorganisatie RINO in samenwerking met de NVP een Engelstalige masterclass met Carla Sharp, fenomenologie-expert en professor aan de universiteit van Houston, Texas. Zij gaat in op de invloed van het levensverhaal in de kindertijd en de adolescentie op het ontwikkelen van persoonlijkheidspathologie.
De congresdag op vrijdag is onderverdeeld in een wetenschappelijk deel en in een meer reflectief deel, waarbij de toehoorders uitgenodigd worden om ook stil te staan bij hun eigen verhaal en hoe ze hiermee omgaan. In de ochtend zal de wetenschappelijke basis en met name die van de narratieve psychotherapie centraal staan, met een bijdrage van Carla Sharp over de betekenis van herschreven verhalen over identiteitsontwikkeling. Daarna spreekt Floortje Scheepers – hoogleraar innovatie in Utrecht – over het gebruik van verhalen zonder daarbij beperkt te worden door voorschriften uit een protocol of de DSM-classificatie (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).
Later op de dag interviewt Coen Verbraak drie collega’s over het persoonlijke verhaal van de psychotherapeut, en wat de invloed hiervan is in de therapiekamer. Wat maak je als psychotherapeut zelf mee en hoe vormt je dat tot op de dag van vandaag?
Schrijver Philip Huff sluit de dag af. In zijn boek ‘Wat je van bloed weet’ vertelt hij over zijn eigen opvoeding waarin mishandeling, onveiligheid en de rol die hij kreeg in de relatie met zijn jongere broertje centraal staan. Hij heeft twintig jaar gedaan over zijn verhaal, wat laat zien dat een verhaal tijd nodig heeft om alle ervaringen te laten landen. Van der Horst: “Hiermee komt het congres terug bij de basis van de psychotherapie, waarbij duidelijk wordt dat het langer kan duren om een verhaal te vertellen en dit niet meteen in een paar sessies tot stand kan komen. Er moet juist tijd genomen worden voor het verhaal.”

Integratie van verhalen
in de therapie
“Het verhaal zal tijdens het congres dus centraal staan”, zegt Van der Horst, “maar de integratie binnen de therapie verschilt daarin per stroming. Zo zijn er stromingen die het verhaal gebruiken om meer ervaringsgericht te werken, terwijl een andere stroming meer nadruk zal leggen op de vroegkinderlijke trauma’s in het verhaal. Het is de bedoeling om aan al deze mogelijkheden de ruimte te bieden en jou als therapeut zélf na te laten denken over de wijze waarop je deze verhalen kunt en wilt gebruiken.”
“Uiteindelijk is het doel van het congres om stil te staan bij hoe het verhaal van de cliënt met het verhaal van de psychtherapeut versmelt. De dynamiek van de therapeutische relatie van eenzelfde cliënt kan verschillend zijn tussen verschillende psychotherapeuten. Het is dus belangrijk om na te gaan wat jouw eigen verhaal is, iets wat tijdens leertherapie al naar voren is gekomen omdat dit de therapie ten goed kan komen.”
“Verhalen over het leven gaan letterlijk over hetgeen cliënten en therapeuten met zich meedragen en moeten overleven, maar gaan ook over het leven dat mensen gehad hebben en wat er daarin allemaal is gebeurd.”

Bekijk het volledige programma op de congreswebsite.

Lees ook het tijdschrift Kinder- & Jeugdpsychotherapie met als thema ‘verhalen’.