Alle kinderen naar school, dat is niet voor niets de inzet in zowel het onderwijs als de jeugd-geestelijke gezondheidszorg. Hoogwaardig onderwijs is immers belangrijk voor de ontwikkeling van ieder kind. Gert Biesta (2015) wees er terecht op dat niet alleen de aangeboden lesstof leidt tot die ontwikkeling, maar ook het gevoel ergens bij te horen, de structuur van de dag, de sociale contacten: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming als de drie doelen van het onderwijs. Schoolsluiting heeft de effecten in alle deze drie domeinen aangetoond, zo blijkt opnieuw uit onderzoek naar de gevolgen van de pandemie (van der Kooij e.a., 2021; Bosmans e.a., 2022). De psychische problemen van kinderen en jongeren zijn de afgelopen twee jaar toegenomen, met name bij de al kwetsbare kinderen en jongeren. Niet alleen scholen, maar bijvoorbeeld ook de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP), benadrukken steeds hoe belangrijk het is om scholen open te houden tijdens de pandemie en dat online lesgeven voor veel leerlingen niet optimaal is, zeker voor de leerlingen die meer nodig hebben. Het gevoel van eenzaamheid en apathie nemen toe en overal zijn grote problemen met groepsvorming, normen en sociaal gedrag. Daarnaast is de leerachterstand groot, met name bij het vmbo en mbo. De overheid biedt nu financiële steun om die achterstand de komende jaren in te lopen. Zal een financiële prikkel voldoende zijn? Of is er meer nodig? Zijn openstaande vacatures wel in te vullen?

Niet meekomen op school
leidt tot psychische problemen
Een goede samenwerking en integratie van onderwijs en zorg zijn noodzakelijker dan ooit. Wat gebeurt er met leerlingen die uitvallen en om wat voor reden dan ook geen onderwijs meer volgen? Zij hebben straks geen diploma op zak en beginnen met een valse start aan hun werkzame leven. Niet meekomen in het onderwijs leidt tot psychische problemen, zie de gevolgen van de pandemie, en psychische problemen en kwetsbaarheid leiden tot een vergroot risico op uitval in het onderwijs. Hoe kunnen we op een goede manier onderwijs en psychische zorg met elkaar verbinden en komen tot maatwerk? Maatwerk voor leerlingen, maar ook voor scholen. Geen eenvoudige opgave, maar wel een die noodzakelijk is.

In dit themanummer staat het onderwijs centraal. De auteurs hebben een aantal samenwerkingsvormen tussen onderwijs en ggz uitgewerkt en bieden aanknopingspunten voor meer. Ze zetten u als kinder- en jeugdpsychotherapeut aan het denken. Tot welk maatwerk kunt u komen? Wat kan uw bijdrage zijn? Kan de ggz actiever toenadering zoeken tot het onderwijs en vooral ook breder, zodat we ons niet beperken tot de klassieke, individuele leerling-patiënt – kunnen we zorgen dat onze hulp ook ten goede komt aan de groep: de klas of de school? Hopelijk zijn we op weg naar echte samenwerking en dus meer geïntegreerde behandelingsvormen van onderwijs en zorg.

Namens de redactie,
Ramón Lindauer.

 

 

Literatuur

Biesta, G. J. J. (2015). Het prachtige risico van onderwijs. Phronese.

Bosmans, M., Marra, E., Alblas, E., Baliatsas, C., de Vetten, M., van Gameren, R., Schulpen, S., Moleman, Y., Bhattathiri, G. Gerbecks, J., Dtitchev, L., & Dückers, M. (2022). De gevolgen van de coronapandemie voor de gezondheid en het welzijn van de jeugd. Een systematische literatuurstudie. Nivel, RIVM.

van der Kooij, D. C., de Ronde, R. W., de Wilde, J. A., Reis, R., Klein Velderman, M., & Crone, M. R. (2021). ‘Even face-to-face praten…’: de invloed van COVID-19 op het welzijn van adolescenten. JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg, 53(5), 141-146. https://doi.org/10.1007/s12452-021-00255-6